دیابت نوع 1 یا دیابت نوع یک، یک بیماری مزمن است که در آن بدن نمی تواند به خوبی انسولین تولید کند یا به آن واکنش نشان دهد. انسولین هورمونی است که توسط سلول های بتا در لوزالمعده تولید می شود و وظیفه کاهش سطح قند خون را دارد.
در دیابت نوع 1، سیستم ایمنی بدن به طور اشتباه به سلول های بتا حمله کرده و آنها را تخریب می کند. بدین ترتیب، تولید انسولین در بدن کاهش می یابد و بدن برای کاهش سطح قند خون به مصرف منابع دیگر نظیر چربی ها و پروتئین ها نیز نیاز دارد.
پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر از صفحه درمان زخم دیابت دیدن فرمایید
دیابت نوع 1 در اکثر موارد در سنین جوانی شروع می شود و نیاز به مصرف انسولین برای کنترل قند خون دارد. به دلیل نیاز به مصرف انسولین، دیابت نوع 1 گاهی به عنوان دیابت شبه نوع 2 نیز شناخته می شود.
دیابت نوع 1 درمان دارد؟
بله، دیابت نوع 1 قابل درمان است اما هیچ درمانی برای درمان نهایی و کامل این بیماری وجود ندارد. هدف درمان دیابت نوع 1 کنترل سطح قند خون و جلوگیری از عوارض بیماری است. برای کنترل سطح قند خون، بیماران دیابت نوع 1 نیاز به تزریق انسولین دارند.
درمان دیابت نوع 1 شامل چندین روش است که شامل موارد زیر میشوند:
- تزریق انسولین: بیماران دیابت نوع 1 برای کنترل قند خون نیاز به تزریق انسولین دارند. انواع مختلفی از انسولین با دوزهای متفاوت در دسترس هستند که بر اساس نیاز بیمار انتخاب میشوند.
- رعایت رژیم غذایی مناسب: مصرف غذاهایی که باعث افزایش قند خون میشوند باید محدود شود و به عوض غذاهایی با انرژی کمتر و سبزیجات و میوههای تازه و فیبر بالا باید مصرف شود.
- ورزش منظم: ورزش به کنترل قند خون و بهبود سلامتی در بیماران دیابت نوع 1 کمک میکند. مشاوره با پزشک قبل از شروع هر نوع ورزش ضروری است.
- کنترل عوامل ریسک: مانند کنترل فشار خون، کنترل کلسترول، کاهش وزن در صورت نیاز و …
بیماران دیابت نوع 1 باید مرتباً با پزشک خود ملاقات کرده و رژیم درمانی و داروهای خود را تنظیم کنند.
دیابت نوع 1 ارثی است؟
دیابت نوع 1 به طور اصلی بر اساس عوامل محیطی و ژنتیکی تشکیل میشود. در صورتی که یکی از والدین دیابت نوع 1 داشته باشد، شانس به دست آوردن این بیماری برای فرزندانشان افزایش مییابد. با این حال، بر خلاف دیابت نوع 2 که بیشتر به عنوان یک بیماری ارثی در نظر گرفته میشود، دیابت نوع 1 به صورت مستقل ارثی نیست و تنها در نوعی از سلول های بتا در پانکراس تولید میشود.
در بیشتر موارد، ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در توسعه دیابت نوع 1 مؤثر هستند. این عوامل میتوانند شامل عوامل مانند عفونتهای ویروسی، تماس با شیمیایی ها، فشار شدید و شوک، مصرف غذاهای پر قند، عدم ورزش منظم و سایر عوامل محیطی مشابه باشد.
بهترین درمان دیابت نوع 1
بهترین درمان دیابت نوع 1 شامل ترکیبی از چندین روش است. بیماران دیابت نوع 1 برای مدیریت بیماری خود نیاز به ترکیب درمانهای مختلف دارند که شامل موارد زیر میشوند:
- تزریق انسولین: بیماران دیابت نوع 1 برای کنترل قند خون نیاز به تزریق انسولین دارند. نوع، دوز و تعداد تزریقهای انسولین برای هر بیمار متفاوت است که باید بر اساس شرایط بیمار تعیین شود.
- رعایت رژیم غذایی مناسب: مصرف غذاهایی که باعث افزایش قند خون میشوند باید محدود شود و به عوض غذاهایی با انرژی کمتر و سبزیجات و میوههای تازه و فیبر بالا باید مصرف شود.
- ورزش منظم: ورزش به کنترل قند خون و بهبود سلامتی در بیماران دیابت نوع 1 کمک میکند. مشاوره با پزشک قبل از شروع هر نوع ورزش ضروری است.
- کنترل عوامل ریسک: مانند کنترل فشار خون، کنترل کلسترول، کاهش وزن در صورت نیاز و …
- افزایش آگاهی بیمار: بیماران دیابت نوع 1 باید در مورد بیماری خود آگاهی کافی داشته باشند و باید از روشهای پیشگیری و درمان مناسب آگاهی داشته باشند.
ترکیب درست این روشها با توجه به ویژگیهای هر بیمار، وضعیت شخصی و پزشکی آنها میتواند بهترین درمان دیابت نوع 1 باشد.
عوارض دیابت نوع 1 در مردان
عوارض دیابت نوع 1 در مردان شامل علائم و عوارضی است که به دنبال بالا رفتن قند خون در بدن و نقصان انسولین در بدن رخ میدهند. برخی از عوارض دیابت نوع 1 شامل:
- کاهش وزن: برخی از مردان ممکن است قبل از تشخیص دیابت نوع 1 با کاهش وزن مواجه شوند. این افت وزن ممکن است به دلیل کمبود انسولین و کاهش جذب گلوکز در بدن باشد.
- خشکی دهان و عطش: کاهش توانایی بدن برای ترشح آب و افزایش ترشح ادرار ممکن است باعث خشکی دهان و عطش شدید در مردان دیابت نوع 1 شود.
- اضطراب و افسردگی: تأثیر بالای دیابت بر سیستم عصبی میتواند باعث ایجاد اضطراب و افسردگی در مردان باشد.
- ضعف و خستگی: قند خون بالا ممکن است باعث کاهش سطح انرژی و ظهور احساس خستگی و ضعف در مردان دیابت نوع 1 شود.
- بیماری قلبی: دیابت نوع 1 میتواند عامل ایجاد مشکلات قلبی مانند بیماری عروق کرونری و افزایش خطر سکته قلبی در مردان باشد.
- بیماریهای عصبی: بالا رفتن قند خون در بدن میتواند باعث آسیب به عصبهای مختلف بدن شود و باعث ایجاد مشکلات عصبی مانند نارسایی عصبی و سردرد شود.
- بیماری کلیوی: قند خون بالا میتواند باعث آسیب به کلیهها شود و باعث ایجاد مشکلات کلیوی مانند نارسایی کلیوی و دیالیز شود.
- عفونتهای پوستی: بالا رفتن قند خون میتواند با
- عوارض دیابت نوع 1 در زنان
عوارض دیابت نوع 1 در زنان ممکن است با عوارض در مردان شبیه باشد، اما همچنین برخی عوارض خاص به زنان مرتبط است. برخی از عوارض دیابت نوع 1 در زنان عبارتند از:
عوارض بارداری: در صورتی که زنی با دیابت نوع 1 باردار شود، ممکن است خطر بروز عوارض بارداری بالا برود. عوارض بارداری مانند کم خونی، پیشزایمان زودرس، سقط جنین و نارسایی جنینی میتوانند ایجاد شوند.
عوارض عصبی: بالا رفتن قند خون در زنان میتواند باعث آسیب به عصبهای مختلف بدن شود و باعث ایجاد مشکلات عصبی مانند نارسایی عصبی، درد عصبی و سردرد شود.
عوارض کلیوی: بالا رفتن قند خون میتواند باعث آسیب به کلیهها شود و باعث ایجاد مشکلات کلیوی مانند نارسایی کلیوی، عفونت کلیوی و دیالیز شود.
عوارض قلبی: دیابت نوع 1 میتواند عامل ایجاد مشکلات قلبی مانند بیماری عروق کرونری و افزایش خطر سکته قلبی در زنان باشد.
اختلالات جنسی: بیماری دیابت میتواند باعث کاهش لذت جنسی و عملکرد جنسی در زنان باشد.
عوارض پوستی: بالا رفتن قند خون میتواند باعث عفونتهای پوستی مانند قارچی و باکتریایی شود.
عوارض چشمی: بالا رفتن قند خون میتواند باعث آسیب به عروق خونی چشم شود و باعث بروز مشکلات چشمی مانند بیماری دیابتی رتینوپاتی و کوری شود.
علائم دیابت نوع 1 در کودکان
علائم دیابت نوع 1 در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عطش شدید: کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 بیشتر آب میخواهند و به طور مداوم مایل به نوشیدن آب هستند.
- ادرار کردن مکرر: کودکان با دیابت نوع 1 اغلب باید بیش از حد ادرار کنند. در بعضی موارد، کودکان ممکن است بارها در شب بیدار شوند تا به دستور ادرار کنند.
- خستگی: کودکان با دیابت نوع 1 احتمالاً خسته و بیحال خواهند شد. این علائم به دلیل نارسایی بدن در تولید انرژی ناشی از نبود انسولین است.
- لاغری: در بیشتر موارد، کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 در حالی که به مقدار کافی غذا میخورند، لاغر میشوند. این نشان دهنده نارسایی بدن در استفاده از گلوکز است.
- تهوع و استفراغ: کودکان ممکن است با تهوع و استفراغ مواجه شوند.
- بینایی ضعیف: در برخی موارد، کودکان ممکن است مشکلات بینایی داشته باشند، مانند دید کدر و مبهمی.
- اگر فکر میکنید کودک شما این علائم را دارد، باید به پزشک مراجعه کنید.
ازدواج با فرد دیابت نوع 1
ازدواج با فرد دیابت نوع 1 در اغلب موارد مشکلی ندارد و میتواند به عنوان هر ازدواج دیگری صورت گیرد. اما باید توجه داشت که فرد مبتلا به دیابت نوع 1 نیاز به مراقبت و داروهای خاص دارد که باید به صورت منظم و با دقت مصرف شوند. بنابراین، همسر آینده باید این موضوع را بداند و آمادگی لازم را برای کمک به همسر خود در مراقبت از بیماری داشته باشد. همچنین برای جلوگیری از بروز مشکلات در دوران بارداری، زوجین میتوانند با مشاوره پزشک، برنامهریزی مناسبی برای باروری و بارداری خود داشته باشند.
درمان دیابت نوع 1 بدون تزریق انسولین
درمان دیابت نوع 1 بدون تزریق انسولین امکانپذیر نیست. به دلیل کمبود انسولین در بدن بیماران دیابت نوع 1، باید انسولین را به صورت دورهای و منظم به بدن تزریق کرد تا سطح گلوکز خون را در محدوده نرمال نگه دارد. البته میتوان با تغییر در شیوه زندگی، رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم و استفاده از داروهای دیگر همچون متفورمین و لیراگلوتاید، بهبود در کنترل دیابت و کاهش نیاز به انسولین دستیابیم، اما هیچ روشی جایگزین تزریق انسولین نیست و بیماران با دیابت نوع 1 باید به صورت منظم و مداوم انسولین را تزریق کنند.
عوارض انسولین در دیابت نوع یک
استفاده از انسولین در درمان دیابت نوع 1 ممکن است با عوارضی همراه باشد که باید مورد توجه و مداوم قرار بگیرند. برخی از این عوارض عبارتند از:
- هپاتوتوکسیسیتی: در صورت استفاده بیش از حد از انسولین، کبد ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد و به هپاتیت و سایر مشکلات کبدی مبتلا شود.
- هیپوگلیسمی: در صورتی که سطح قند خون کمتر از مقدار طبیعی باشد، بیمار ممکن است از علائم هیپوگلیسمی مانند تعریق، لرزش، گیجی، تاری دید، سردرد، اضطراب و یا خستگی رنج ببرد. این وضعیت در صورتی خطرناک میشود که سطح قند بسیار پایین باشد و بیمار به کما بروید.
- لیپودیستروفی: تزریق انسولین در ناحیههای خاص بدن ممکن است باعث تولید بافت چربی محل تزریق شود که به عنوان لیپودیستروفی شناخته میشود.
- آلرژی: برخی از بیماران ممکن است به انسولین حساسیت داشته باشند و با واکنشهای آلرژیکی مانند خارش، قرمزی، تورم و یا تنگی نفس روبرو شوند.
- نفوذ محل تزریق: در صورتی که محل تزریق انسولین نباشد، میتواند باعث تشکیل عفونت و یا سایر مشکلات مانند تورم، درد و یا خونریزی شود.
بنابراین، برای کاهش این عوارض باید دستورات پزشک را به دقت رعایت کرد و در صورت بروز هرگونه علائم ناخوشایند، به پزشک خود اطلاع داده شود.
چه غذاهایی برای دیابت نوع 1 مفید است
در دیابت نوع 1، نوع و مقدار مصرف غذاها بسیار مهم است و باید به دقت رعایت شود. برخی از غذاهایی که برای کنترل دیابت نوع 1 مفید هستند عبارتند از:
سبزیجات: سبزیجات به دلیل حاوی فیبر، ویتامینها و مواد معدنی، برای بیماران دیابتی بسیار مفید هستند. میتوانید از سبزیجاتی مانند برگهای سبزی، کلم، بامیه، خیار و گوجه فرنگی استفاده کنید.
میوهها: میوهها حاوی ویتامینهای مختلفی هستند و میتوانند برای کنترل دیابت نوع 1 مفید باشند. اما بهتر است به دلیل حاوی شیرینی و قند، مصرف میوه را با محدودیت انجام دهید. میتوانید از میوههایی مانند سیب، مرکبات، توت فرنگی و توتهای خشک استفاده کنید.
ماهی و ماکارونی: ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا-۳ است که به کنترل دیابت نوع 1 کمک میکند. همچنین میتوانید از ماکارونیهای کامل غلتیده استفاده کنید.
غلات کامل: غلات کامل حاوی فیبر و مواد مغذی مهمی هستند و میتوانند برای کنترل دیابت نوع 1 مفید باشند. میتوانید از غلاتی مانند برنج قهوهای، برنج سیاه و نان کامل غلتیده استفاده کنید.
پروتئینهای نباتی: برای بیماران دیابتی، مصرف پروتئینهای نباتی مانند نخود، لوبیا، عدس و بادمجان بسیار مفید است.
