یکی از اولین نشانه های زخم کف پای دیابت عبارتند از :
- تورم غیر طبیعی
- سوزش
- قرمزی
- بوی نامطبوع
- عفونت
علائم زخم پای دیابتی همیشه قابل مشاهده نیستند و گاهی اوقات تا زمانی که عفونت رخ ندهد، دیده نمی شوند. اگر متوجه آسیب پوستی، درد یا تغییر رنگ شدید، به خصوص در پاها و متوجه پینه شدید، حتما به دنبال پزشک متخصص زخم باشید.
علل زخم کف پای دیابتی
زخم در افراد دیابتی به دلایل زیر ایجاد می شود:
- خون رسانی ضعیف
- قند خون بالا
- آسیب عصبی
- پای سوزان/ بی حسی در پا
گردش خون ضعیف به دلیل مشکلات عروقی در پا است و این گردش خون ضعیف در پا، باعث جلوگیری ازا بهبود زخم در پا می شود.
سطح بالای قند خون روند بهبود و بهبود زخم را کند می کند. از این رو، کنترل سطح قند خون بسیار مهم است.
آسیب به اعصاب، باعث کاهش احساس درد در ساق پا می شود و به همین دلیل حتی یک زخم در این افراد، بدون درد است و باعث ایجاد زخم عمیق دیابتی در فرد می شود.
عوامل خطر برای زخم کف پای دیابتی
همه افراد مبتلا به دیابت در معرض زخم دیابتی هستند که می تواند به دلایل متفاوتی ایجاد شود. بعضی از این فاکتور ها احتمال ایجاد زخم را افزایش می دهد که شامل:
- کفش نامناسب
- مشکلات کلیوی
- مشکلات بینایی
- مشکلات قلبی
- چاقی
- مصرف سیگار
- بهداشت ضعیف
- کوتاه کردن نامناسب ناخن ها
- مصرف الکل
معمولا زخم کف پای دیابتی در مردان شایع تر است.
راه‌کار های درمانی زخم کف پای دیابتی
برای جلوگیری از درد، برای زخم کف پای دیابتی بهتر است فشار ، از روی کف پا پاشنه پا برداشته شود. کفش ها و کفی های مخصوص دیابتی به از بین بردن فشار و اطمینان از توزیع نرمال فشار روی پا کمک می کند.
بیشتر بخوانید : درمان زخم پای دیابتی
فشار کف پا در هنگام راه رفتن می تواند باعث عفونت و گسترش زخم شود. افراد چاق فشار بیشتری به کف پاهای خود وارد می کنند و به همین دلیل خطر آسیب را افزایش می دهد.
برای درمان زخم، پزشک ابتدا پوست یا بافت مرده را از زخم جدا می کند. علاوه بر این در صورت وجود عفونت، آنها را نیز حذف می کند.
عفونت یکی از مواردی است که نیاز به درمان فوری دارد. همه عفونت ها به یک اندازه درمان نمی شوند. بافت اطراف زخم برای مشخص کردن نوع درمان و تعیین نوع آنتی بیوتیک نیاز به آزمایش های آزمایشگاهی دارد. برای بسیاری از عفونت ها می توان از اشعه ایکس عکس گرفت. همچنین باید به دنبال علائم عفونت استخوان باشید.
درمان دارویی زخم کف پای دیابتی
برای درمان زخم پزشک ممکن است به آنتی بیوتیک, داروهای ضد انعقاد و … رو بیاورد. بعضی از درمان های موضوعی برای زخم پای دیابتی وجود دارد که شامل:
- استفاده از پانسمان های حاوی نقره
- محلول پلی هگزا متیلن بیگوانید (PHMB)
- ژل یا پماد محتوی عسل
روش جراحی زخم کف پای دیابتی
اگر زخم بهبود نیابد، می توان آن را با جراحی درمان کرد. جراح می تواند ناهنجاری ها و بدشکلی های انگشت مانند شیب انگشت شست یا نوک انگشت را برای کاهش فشار اطراف زخم حذف کند. جراحی میتواند عفونت ها را درمان کند. از بین بردن و بهبود زخم پا به این ترتیب از قطع عضو جلوگیری می کنند.
پیشگیری از زخم دیابتی
بر اساس آمارهای جهانی، بین 24 تا 24 درصد افراد مبتلا به دیابت، به دلیل زخم دیابتی مجبور به قطع دست و پای خود هستند، بنابراین پیشگیری از آسیب بسیار مهم است.
متوسط زمان بروز عوارض دیابت چیری حدود ۵ تا ١۰ سال بعد از شروع بیماری دیابت است. چیزی که بسیار اهمیت دارد، این است که بررسی های مداوم و معاینات دوره‌ای بیمار باید صورت گیرد، تا به محض مشاهده علائم بیماری از پیشرفت آن جلوگیری شود. این بررسی ها و به قولی غربالگری ها از نظر بروز عوارض شامل موارد زیر است:
اندازه‌گیری و کنترل منظم قند خون
اندازه‌گیری هموگلوبین (A١C تا ۴ بار در سال).
( هموگلوبین نشان‌دهنده وضعیت كنترل قند خون در طول دو سه ماه گذشته است.)
آموزش بیمار درباره نحوه کنترل دیابت
تغذیه مناسب و آموزش در این زمینه
معاینه کف پاها یک تا دو بار در سال از سوی پزشک و روزانه از سوی خود بیمار
غربالگری و بیماریابی سالانه از نظر بروز عوارض کلیوی. این معاینه در مبتلایان به نوع یک دیابت ۵ سال پس از تشخیص شروع مي‌شود.
برای پیشگیری از زخم باید نکات زیر را رعایت کنید:
هر روز پاهایتان را با صابون بشویید و از نظر زخم و عفونت آنها را بررسی کنید
برای اینکه تمام قسمتهای پا را مشاهده کنید می توانید از یک آینه استفاده کنید
به هر نوع ترک تاول بریدگی خراش و قرمزی کف پا توجه کنید
می توانید از کرم های مرطوب کننده در محل کف پا و قسمتهای خشک پا استفاده کنید
اگر کف پایتان میخچه و پینه دارید هرگز برای برداشتن آنها خود اقدام نکنید و اجازه بدهید پزشک آن ها را بررسی کند.
قبل از پوشیدن کفش حتما داخل آنها را نگاه کنید
هرگز کفش جلو باز و پشت باز و یا صندل نپوشید .
بررسی و کنترل منظم فشارخون
بررسی چربی های خون