وکیوم تراپی زخم چیست؟ زخم پای دیابتی (DFUs) یکی از اصلی‌ترین عوامل بستری شدن بیماران دیابتی است و به عنوان یک مشکل بهداشتی-سلامتی در سراسر جهان در نظر گرفته می شود. در سال های اخیر، بهبود سیستم درمان بیماری دیابت و توسعه ی دستورالعمل های درمان، باعث شده است که میزان قطع عضو بسیار کاهش پیدا کند.
علاوه بر این، افزایش دانش و تجربیات، در زمینه ی زخم پای دیابتی، به علم پزشکی کمک می‌کند تا افراد درگیر با زخم های دیابتی بتوانند از بهترین شیوه و درمان موثر استفاده کنند. درمان زخم از طریق نیروی فشار منفی (NPWT) یا وکیوم تراپی، نقش مهمی را در درمان زخم پای دیابتی ایفا می کند.
نیروی فشار منفی یا وکیوم تراپی زخم (NPWT ) یک سیستم درمانی بدون درد می‌باشد که از فشار منفی کنترل شده با استفاده از دستگاه ایجاد خلا استفاده می کند تا با استفاده از فشار خلاء عمل حذف مایع از زخم را انجام می‌دهد و زخم دیابتی را بهبود می بخشد.
از اولین مقاله ها و آزمایش‌ها منتشر شده، ثابت شد که این ابزار، یک گزینه مفید برای درمان زخم های حاد و مزمن، به‌خصوص زخم پای دیابتی (DF) می باشد.
شیوه ی عملکرد وکیوم تراپی
شیوه ی عملکرد وکیوم تراپی زخم به این صورت است که با اعمال فشار منفی، یک محیط مرطوب برای زخم ایجاد می کند، ادم را کاهش می دهد، باعث حذف عواملی می‌شود که از بهبود زخم جلوگیری می کنند، جریان خون را افزایش می دهد، رگ زایی و بافت دانه بندی را تحریک می کند و باعث تکثیر سلولی می شود.
فواید ایجاد محیط مرطوب برای زخم توسط وکیوم تراپی
وکیوم تراپی زخم یا NPWT، برای بهبودی یک زخم، محیطی مرطوب و ایده آلی فراهم می کند. بستر زخم در صورتی که مرطوب باشد، باعث تحریک عملکرد رشد، ترمیم و رگ زایی و افزایش ایجاد بافت گرانوله می شود. به علاوه زخم دیابتی با رطوبت، باعث کاهش درد موضعی، محافظت از انتهای اعصاب و در نهایت بهبود کیفیت زندگی می شود.
کاهش ادم توسط وکیوم تراپی
کاهش ادم، باعث کاهش فشار میان بافتی می شود و روی انسداد عروق و تجمع مایع لنفاوی اثر می گذارد و از آن جلوگیری می کند. علاوه بر این باعث خونرسانی، رسیدن مواد مغذی و اکسیژن به بافت و سلول ها می‌شود و باعث عملکرد مثبت درمان آنتی بیوتیک، در ناحیه ی زخم می شود.
در یک آزمایش، که روی 7 بیمار با سوختگی شدید انجام شده بود، گزارش شده است که وکیوم تراپی در مقایسه با دیگر راه‌های درمان، باعث کاهش ادم در بخش سوختگی و تسریع در روند بهبودی می شود.
ایجاد محیط مناسب برای بهبود زخم
زخم به عنوان آسیب یا اختلال در ساختار و عملکرد طبیعی آناتومی بدن تعریف می شود. این آسیب از پارگی ساده در اپیتلیال پوست (سطح رویی و برهنه ی پوست) شروع می‌شود و به بافت زیر جلدی گسترش پیدا می کند تا به ساختارهای دیگر مثل تاندون ها، ماهیچه ها، عروق، اعصاب، بخش های پارانشیمی و حتی استخوان می رسد.
بهبود زخم یک مشکل چالش برانگیز است و مدیریت صحیح و کارآمد آن ضروری است. هدف اول محققان و پزشکان دستیابی به موفقیت بالا در ترمیم زخم است.
در کشورهایی مانند هند، که به دلیل مسائل بهداشتی احتمال عفونت زخم زیاد است، اجرای تکنیک های جدید مراقبت از زخم ضروری است. جامعه علمی همیشه به دنبال تکنیک های جدید و موثری برای مراقبت از زخم بوده است، به خصوص با تاکید بر رویکردهای درمانی برای مدیریت زخم های حاد و مزمن.
تکنیک های جدیدتر مثل درمان زخم با استفاده از فشار منفی یا وکیوم تراپی (NPWT) برای زخم بستر، با کمک خلاء (VAC) بسیار امیدوار کننده است و در مدیریت زخم هایی که به سختی بهبود می یابند و مزمن هستند بسیار مفید است. اهمیت این تکنیک در کشورهای در حال توسعه بسیار مورد بحث بحث قرار گرفته است.
استفاده از درجات کنترل شده‌ی فشار منفی با استفاده از دستگاه وکیوم تراپی باعث تسریع دبریدمان و بهبود در انواع مختلف زخم می شود.
طبق مطالعات و آزمایش ها، قبل از معرفی دستگاه وکیوم تراپی، برا ایجاد فشار منفی از دستگاه های مکش و بطری های خلاء استفاده می کردند. استفاده از این روشهای قدیمی برای افراد مشکلات متعددی به وجود می آورد.
اولین مدل دستگاه وکیوم تراپی VAC نامیده می‌شد و برای بر طرف کردن مشکلات روشهای قدیمی ایجاد خلاء، در راستای اعمال فشار منفی روی زخم، طراحی شده بود. این دستگاه، قادر بود سطوح کنترل شده‌ای از فشار مداوم یا متناوب توسط خلا را از ۷۵تا ۱۲۵میلی متر جیوه، فراهم کند. بعدها این مدل توسعه پیدا کرد و آپشن های بیشتری آن اضافه شد.
با پیشرفت مطالعات مشخص شد که کم شدن مایع بین بافتی (interstitial fluid )، ادم را کاهش می دهد و باعث افزایش جریان خون می شود. به دنبال افزایش جریان خون و حذف ادم، سطح باکتری ها نیز کاهش پیدا می کند. از آن زمان بود که پژوهشگران متوجه شدند فشار منفی توسط خلا، منجر به سنتز مولکول پروتئین و افزایش رگ زایی می شود.
برای این روش نتایج بسیار خوبی در آزمایش‌ها و مطالعات پزشکی ثبت شده است. علاوه بر این پزشکان و درمان کننده های زخم های مزمن نیز، نتایج بسیار خوبی از این روش برای زخم های دیابتی، زخم بستر و … گرفته اند. همچنین این روش نسبت به درمانهای معمولی نسبتاً مقرون به صرفه است، به ویژه در زخم هایی که درمان آنها دشوار است.
مزایای وکیوم تراپی زخم
- در دسترس بودن دستگاه وکیوم تراپی، برای درمان بیماران یکی از گزینه های مثبت این شیوه ی درمان است. زخم های بستر یا DFU هایی که با وکیوم تراپی یا NPWT مدیریت می شوند به صورت چشمگیری، اندازه شان کوچک می‌شود، بافت دانه بندی آنها افزایش پیدا می‌کند و درد در این بیماران کاهش می‌یابد.
- مزایای دیگر استفاده از وکیوم تراپی، زمان و هزینه ی کمتر برای بستری شدن در بیمارستان است.
- دستگاههای قابل حمل وکیوم تراپی در اندازه های کوچک در بازار وجود دارند.
- این دستگاه‌ها نیاز به تعداد دفعات تغییر پانسمان را کاهش می دهد.
- علاوه بر این، این دستگاه ها می توانند به راحتی مدیریت شوند و برای بیماران به صورت سرپایی استفاده شود.
معایب وکیوم تراپی
- درد و ناراحتی در زمان ساکشن ابتدایی، توسط دستگاه احساس می شود.
- اعضای خانواده یا مراقبان باید در مورد استفاده از وکیوم تراپی به درستی آگاه شده و آموزش ببینند.
- استفاده نامناسب ممکن است منجر به اختلال در وضعیت زخم و ناراحتی برای بیمار شود.